top of page

Uszkodzenie stożka rotatorów

STOŻEK ROTATORÓW

 

Uszkodzenie stożka rotatorów i konflikt podbarkowy to najczęstsze przyczyny bólu i niesprawności. Częstość narasta z wiekiem: u pacjentów po 40 r. ż. jego rozerwanie na pełnej grubości zdarza się częściej. Na kompleks stożka rotatorów składają się ścięgna czterech mięśni: podłopatkowego, nadgrzebieniowego, podgrzebieniowe i obłego mniejszego. Stożek rotatorów pełni trzy ważne funkcje: rotacja głowy kości ramiennej, stabilizacja głowy kości ramiennej w zagłębieniu panewki przez docisk głowy do panewki oraz zapewnia równowagę mięśniową
i stabilizuje staw ramienny podczas innych dużych mięśni krzyżujących się z barkiem.

 

 

Przyczyny uszkodzenia stożka rotatorów:

  • ciasnota podbarkowa ( ok. 70%);

  • niestabilność barkowa;

  • urazy;

  • stany zapalne stawu ramiennego;

  • sumujÄ…ce siÄ™ przeciążenia i mikrourazy barku;

  • w przebiegu chorób: RZS, dna moczanowa, stawy neurotroficzne;

  • ryzyko zwiÄ™ksza siÄ™ wraz z wiekiem;

  • częściej koÅ„czyna dominujÄ…ca u pracujÄ…cych fizycznie, sportowców ( piÅ‚ka rÄ™czna, siatkówka).

 

Jedną z przyczyn uszkodzeń stożka rotatorów i występowania cieśni podbarkowej jest rodzaj posiadanego wyrostka barkowego. Wyróżniamy 3 typy:

  • prosty

  • zakrzywiony

  • haczykowaty

Ten ostatni predyspomnujÄ™ do zmniejszenia siÄ™ przestrzeni podbarkowej oraz uszkodzenia struktur, które siÄ™ tam znajdujÄ…. Bigliani w 1991 przeprowadziÅ‚ badania na 140 zwÅ‚okach. Przy uszkodzonych stożkach  wystÄ™powaÅ‚ w ponad 70% wyrostek haczykowaty. Badania potwierdziÅ‚ w 2002 Gill.

Wewnętrzna ciasnota (Internal impingment) występuje podaczas zakleszczania stożka rotatorów pomiędzy głową kości ramiennej, a tylno-górnym obrąbkiem. Do takiej sytuacji dochodzi podczas maksymalnego odwiedzenia oraz rotacji zewnętrznej (serwis w tenisie, miotacze). W takich sytuacjach dochodzi do stopniowego ścierania i rysowania powierzchni stożka, z czasem prowadząc do większego uszkodzenia (rozdarcia).

Dodatkowe czynniki uszkodzenia stożka rotatorów:

  • wiek;

  • strona dominujÄ…ca (prawa, lewa);

  • rodzaj wykonywanej pracy.

Objawy uszkodzenia stożka rotatorów:

  • w zależnoÅ›ci od etiologii uszkodzenia, objawy mogÄ…:

        - pojawić siÄ™ nagle, bezpoÅ›rednio po urazie;

        - rozwijać siÄ™ stopniowo;

  • atrofia mm. stożka rotatorów, głównie nadgrzebieniowegoi podgrzebieniowego ( asymetria barku);

  • osÅ‚abienie siÅ‚y mięśniowej obrÄ™czy barkowej;

  • objaw pseudoporażenia ramienia;

  • krepitacje w stawie, uczucie strzelania ;

  • ograniczenie ruchów w stawie;

  • ból w poÅ‚owie zakresu ruchu , odwiedzenia lub zginania ramienia;

  • ból nasilajÄ…cy siÄ™ podczas ruchu, samoistnie wystÄ™pujÄ…cyw nocy.

Diagnostyka:

  • obrzÄ™k, asymetria;

  • wystawanie grzebienia Å‚opatki spowodowane zanikiem mięśni;

  • różnica w zakresie ruchów czynnych i biernych;

  • badanie palpacyjne - wrażliwość przy guzowatoÅ›ci wiÄ™kszeji kaletce podbarkowej, jak i ból w okolicy Å›ciÄ™gna gÅ‚owy dÅ‚ugiej m. dwugÅ‚owego ramienia;

  • spadek siÅ‚y mięśniowej ramienia;

  • testy kliniczne.

Leczenie operacyjne – zabieg artroskopii

Uzasadnienie:

  • leczenie zachowawcze nie przyniosÅ‚o poprawy;

  • doszÅ‚o do uszkodzenia peÅ‚nej gruboÅ›ci jednego lub wiÄ™cej Å›ciÄ™gien mięśni stożka rotatorów;

  • nastÄ…piÅ‚o rozerwanie peÅ‚nej gruboÅ›ci Å›ciÄ™gien m. nad- i podgrzebieniowego;

  • nastÄ…piÅ‚o rozerwanie masywne;

  • jest wymogiem do wykonywania pracy fizycznej,  lub uprawiania sportu.

  • Artroskopia

  • maÅ‚o inwazyjna technika operacyjne, 

  • umożliwia zachowanie prawidÅ‚owej funkcji mięśni pola zabiegowego;

  • precyzyjna, zapewnia dokÅ‚adnÄ… diagnostykÄ™;

  • skraca okres hospitalizacji:

        szybkie podjÄ™cie rehabilitacji;

 

Rehabilitacja pooperacyjna

I etap ( 0 - 6 tydzień)

  • ograniczenie ruchomoÅ›ci stawu ramiennego:

    • Unieruchomienie (Temblak , Orteza odwodzÄ…ca);

    • uÅ›mierzanie bólu:

    • farmakoterapia;

    • fizykoterapia.

  • ćwiczenia barku;

  • wzmacniania chwytu;

  • wzmacnianie mięśni obrÄ™czy barkowej.

II etap ( 6 – 12 tydzień)

  • ćwiczenia czynne samowspomagane i prowadzone;

  • ćwiczenia w odciążeniu;

  • ćwiczenia czynne, majÄ…ce na celu zwiÄ™kszaniezakresów ruchu w poszczególnych pÅ‚aszczyznach  ruchu;

  • ćwiczenia wzmacniajÄ…ce mięśnie stożka rotatorów;

  • stabilizacja;

  • propriocepcja;

III etap ( 4 - 6 miesiÄ…c)

 - poprawa siÅ‚y, mocy i wytrzymaÅ‚oÅ›ci barku;

 - poprawa kontroli nerwowo - mięśniowej i propriorecepcji barku;

 - przygotowanie do stopniowego powrotu do aktywnoÅ›ci funkcjonalnej;

 - codzienne wykonywanie ćwiczeÅ„ rozciÄ…gajÄ…cych, podtrzymujÄ…cych.

  • bierne rozciÄ…ganie torebki stawowej;

  • wzmacnianie  mięśni stożka rotatorów:

    • ćwiczenia izometryczne i izokinetyczne;

    • ćwiczenia wzmacniajÄ…ce przy użyciu taÅ›my Thera – Band;

    • ćwiczenia z dawkowanym obciążeniem;

  • Terapia manualna, masaż obrÄ™czy koÅ„czyny górnej.

 

 

Plan rehabilitacji leczenia zachowawczego

 

FAZA I (0 – 4 tydzień)

Głównym zadaniem rehabilitacji w tej fazie jest eliminacja dolegliwości bólowych, co stanowi podstawę przejścia do następnego etapu rehabilitacji pacjenta.

Rolą lekarza i fizjoterapeuty jest edukacja pacjenta, motywacja do rehabilitacji i ewentualna zmiana trybu żywieniowego.

 

Ograniczenia

  • Unikanie ruchów prowokacyjnych, powodujÄ…cych dyskomfort, ćwiczeÅ„ w peÅ‚nym zakresie ruchów (ROM – range of motion), wzmacniajÄ…cych.

  • Unikanie ruchu odwodzenia i rotacji ramienia, które zwiÄ™kszajÄ… ryzyko kolizji.

 

Unieruchomienie

  • Zastosowanie krótkiego temblaku, zwiÄ™kszajÄ…cego komfort pacjenta.

 

Uśmierzanie bólu

  • Zniesienie bólu i dyskomfortu ma istotne znaczenie dla rehabilitacji.

  • Farmakoterapia:

  • Fizykoterapia:

 

Uruchamianie

Cele:

  • Odzyskanie równej rotacji zewnÄ™trznej  i wewnÄ™trznej koÅ„czyn górnych, w odwiedzeniu ramienia mniejszym od 90 stopni.

 

Ćwiczenia:

  • Wdrożenie ćwiczeÅ„ wahadÅ‚owych Codmana, w celu uzyskania ruchomoÅ›ci.

  • Ćwiczenia bierne ROM, unikanie wkraczania w próg bólu.

  • Unikanie ćwiczeÅ„ czynnych wspomaganych.

  • PrzejÅ›cie do ćwiczeÅ„ czynnych ROM.

  • Przechodzenie od ćwiczeÅ„ biernych do czynnych przy tolerancji pacjenta.

 

Wzmacnianie mięśni

  • Tensegracja

  • Wzmacnianie chwytu

  • Wykonywanie podstawowych czynnoÅ›ci dnia codziennego poniżej kÄ…ta 90 stopni.

 

FAZA II (4 – 8 tydzień)

Rozpoczyna siÄ™ po wyraźnym ustÄ…pieniu dolegliwoÅ›ci bólowych i tkliwoÅ›ci uciskowej. NastÄ…piÅ‚a poprawa zakresu ruchów biernych i stopniowy powrót funkcji. Głównym celem II fazy jest przywrócenie bezbolesnego ROM  w stawie ramiennym, a co siÄ™ z tym wiąże poprawa siÅ‚y i wytrzymaÅ‚oÅ›ci. W trakcie II fazy dochodzi do oceny skutecznoÅ›ci terapii, współpracy miÄ™dzy pacjentem, terapeutÄ… a lekarzem ortopedÄ…, oczekiwaÅ„ pacjenta i zmiany bÄ…dź kontynuowanie leczenia.

 

Ograniczenia

  • Unikanie ruchów prowokacyjnych, powodujÄ…cych dyskomfort.

  • Wdrażanie ćwiczeÅ„ o peÅ‚nym zakresie ruchów, wzmacniajÄ…cych.

 

Uśmierzanie bólu

  • NiezbÄ™dne do sprawnej rekonwalescencji.

  • Farmakoterapia:

  • Fizykoterapia:

 

Uruchamianie

Cele:

  • Odzyskanie podobnego maksymalnego zakresu ruchów jak w przeciwnym stawie ramiennym.

 

Ćwiczenia:

  • Ćwiczenia ruchowe bierne , czynne wspomagane.

  • Ćwiczenia czynne caÅ‚ego zakresu ruchów.

 

Ćwiczenia wzmacniające mięśnie

  • Program tygodniowy: 3 treningi, każdy zawiera 3 serie, po 8 – 12 powtórzeÅ„.

  • Wzmacnianie mięśni stożka rotatorów.

  • PrzejÅ›cie do ćwiczeÅ„ wzmacniajÄ…cych izometrycznych w Å‚aÅ„cuchu zamkniÄ™tym:

  • Ćwiczenia wzmacniajÄ…ce przy użyciu taÅ›m Thera – Band w Å‚aÅ„cuchu otwartym:

  • Wdrożenie lekkich ćwiczeÅ„ izotonicznych.

  • Wzmacnianie mięśnia naramiennego i stabilizatorów Å‚opatki.

 

FAZA III (8 – 12 tydzień)

Może być rozpoczęta po uzyskaniu pełnego bezbolesnego zakresu ruchów. Brak dolegliwości bólowych oraz tkliwości uciskowej w trakcie ćwiczeń wzmacniających.

Główne cele:

  • Usprawnianie kontroli nerwowo – mięśniowej.

  • Stopniowe przygotowanie do peÅ‚nej aktywnoÅ›ci funkcjonalnej.

  • Ustalenie programu ćwiczeÅ„ rozciÄ…gajÄ…cych i wzmacniajÄ…cych, majÄ…cych na celu podtrzymanie osiÄ…gniÄ™tych efektów rehabilitacji.

Przy dobrze prowadzonej i monitorowanej rehabilitacji, poprawa na poziomie
z przed urazu może być osiągnięta w czasie od 4 do 6 miesięcy. Cały czas należy zwracać uwagę na ewentualne wystąpienie sygnałów ostrzegawczych: ciągły ból, brak poprawy siły, utraty ruchów. Konsekwencją takich sygnałów jest ewentualny powrót do fazy wcześniejszej, przeanalizowanie całej rehabilitacji i lepsze wykorzystanie metod w niej użytych, konieczność wykonania zabiegu chirurgicznego.

 

 

 

Grafiki wykorzystane ze strony www.shoulderdoc.co.uk

Za zgoda Lennard Funk

bottom of page